Tegoroczna edycja Forum przebiegła pod hasłem gospodarki niskoemisyjnej jako szansie na rozwój regionu oraz koniecznych działań antysmogowych.
Forum Nowej Gospodarki w Katowicach jest trwałą platformą współpracy między przedstawiciel(k)ami środowisk gospodarczych, akademickich i administracji publicznej, głównie z Polski Południowej. Służy rozwojowi wielostronnego dialogu o zrównoważonej, ekonomiczno-społecznej modernizacji regionu. Fundacja im. Heinricha Bölla była partnerem tegorocznej XII edycji, która odbyła się 9 czerwca br.
W ramach Forum miały miejsce warsztaty „Zrównoważony rozwój miast - jak budować otwarte społeczności?” zorganizowane przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla. W warsztatach udział wzięli przedstawiciele i przedstawicielki miast śląskich – Bytomia, Dąbrowy Górniczej, Sosnowca, Zabrza czy Katowic, Bielska Białej, Jaworzna – specjaliści z obszaru planowania przestrzennego w mieście i jego architektury, ale także zajmujący się budżetem partycypacyjnym i angażowaniem mieszkańców w działania i rozwój miast. Prowadząca warsztat Beata Maciejewska, pełnomocniczka ds. zrównoważonego rozwoju i zielonej modernizacji miasta Słupska, przedstawiła „słupski pomysł na rządzenie miastem” – którego sednem jest odpowiedź na pytanie, jaką atmosferę chcemy w mieście osiągnąć. Odpowiedź ta stanowi wytyczne dla konkretnej polityki, zaś jej efektem są decyzje infrastrukturalne. Konieczne jest zbudowanie zrozumienia dla takiej wspólnej wizji miasta na wszystkich poziomach zarządzania miastem. Zaangażowanie mieszkańców jest w tym procesie kluczowe – zarówno dla budowania wizerunku miasta, jak i w komunikacji z nimi. Pierwszym krokiem jest zainteresowanie ludzi miastem, drugim – pomaganie im w zrozumieniu, jak organizm ten działa. Rozmowy urzędników z mieszkańcami to proces, w którym uczą się obie strony; gwarantuje on także jawność podejmowanych decyzji. Uczestnicy warsztatów wymieniali planowanie przestrzenne (budowa dróg lokalnych, przygotowanie planów miejscowych) jako źródła potencjalnych konfliktów między urzędem a mieszkańcami. Wymieniali się między sobą doświadczeniami w próbach docierania do mieszkańców, którzy nie zawsze chętni są do zaangażowania się w procesy decyzyjne. Rozmawiano także o problemach komunikacyjnych – konieczności rozwijania w urzędnikach umiejętności rozmawiania z mieszkańcami w sposób jasny i przystępny.
XII Forum Nowej Gospodarki otworzyła sesja plenarna pt. „Gospodarka niskoemisyjna szansą dla województw śląskiego i małopolskiego”, z udziałem Wojciecha Saługi, Marszałka Województwa Śląskiego, Jacka Krupy, Marszałka Województwa Małopolskiego, Tadeusza Donocika z Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach oraz Adama Gawędy, Senatora RP. Goście wskazywali na konieczność podjęcia działań przeciw niskiej emisji i smogowi na poziomie państwa – stworzenia odpowiednich regulacji dot. norm dla paliw oraz dla pieców. Wśród rekomendacji pojawiły się propozycje współpracy na poziomie województw (między marszałkami), ale także podejmowania inicjatyw między władzą lokalną (sejmiki) a nauką i biznesem. Podkreślano potrzebę przyjęcia perspektywy długofalowej w podejmowaniu decyzji o krajowej polityce energetycznej. Problem smogu stanowił także punkt wyjścia dla sesji o klastrach energetycznych, prowadzonej przez Beatę Wiszniewską z Polskiej Izby Gospodarczej Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej. W debacie udział wzięli: Małgorzata Smolak, Client Earth Prawnicy Dla Ziemi, Jarosław Kotyza, Laboratorium Edukacyjno-Badawcze Odnawialnych Źródeł i Poszanowania Energii, Paweł Lachman, Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła oraz dr inż. Jacek Biskupski, Wydział Energetyki i Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie. Wioletta Jończyk z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przedstawiła wyzwania związane z powstawaniem klastrów energii – ekspertyza zlecona przez Ministerstwo Energii jest zbyt trudna dla gmin, które mają klastry rozwijać; brakuje także „dobrych praktyk”, z których doświadczeń zainteresowane podmioty mogłyby skorzystać. Istniejące klastry na Dolnym Śląsku tworzą swego rodzaju „wyspy energetyczne”, dążąc do samowystarczalności energetycznej; inne klastry powstają w odpowiedzi na smog – tworzone są grupy zakupowe, co pozwala na wspólne kupno paliw stałych i tym samym kontrolę ich jakości, a także uzyskanie lepszych cen. Uczestnicy sesji zastanawiali się nad sensownością procesu wymiany pieców na piece o lepszych parametrach w kontekście przyszłych regulacji – i wskazywano, że warto zastanowiać się już teraz nad systemem docelowym, opartym na odnawialnych źródłach energii. Podkreślano, że przed instalowaniem OZE konieczne jest przeprowadzenie działań termomodernizacyjnych. Paneliści zgodzili się, że konieczna jest strategia odpowiadająca na pytanie, w jaki sposób klastry mogą stanowić odpowiedź na wyzwania energetyki rozproszonej, ale też – wyzwania energetyczne naszego kraju. Wskazywano również na zagrożenia wynikające z tego pomysłu – klastry nie powinny powstawać tylko dlatego, że tworzone są dla nich preferencyjne warunki w ramach dofinansowania ze środków UE; muszą być opłacalne ekonomicznie nawet bez takiego dofinansowania Wyzwaniem pozostaje także sfera dystrybucji, konieczna jest bowiem zmiana systemu taryf.
Zdjęcia z warsztatów „Zrównoważony rozwój miast - jak budować otwarte społeczności?”.
